Bazı işletmelerde fazla mesailer işçinin ücretine dahil ediliyor. İşçiye, “Fazla mesai ücrete dahildir” şeklinde sözleşme imzalatılıyor. Sözleşmede bu hükmün bulunması işçiye hiç fazla mesai ücreti ödenmeyeceği anlamına gelmiyor. Belli sınırları aşan fazla çalışmaların karşılığı ücretin ödenmesi gerekiyor.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, Yargıtay’ın fazla mesai kriterlerini aktardığı yazısında özetle şu bilgileri verdi:
“Yargıtay, sözleşme özgürlüğü kuralı gereği bu tür sözleşmeleri geçerli kabul ediyor. Ancak, iş davalarına bakan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (Esas No: 2023 / 18524, Karar no: 2023 / 19973) fazla çalışma ücretinin ücrete dahil olarak kararlaştırılmış olmasına “sınırlı olarak” değer veriyor.
Yargıtay, iki temel sınırlama uyguluyor. “Fazla çalışma süresi bir yılda 270 saatten fazla olamaz” ve “Kararlaştırılan aylık temel ücret asgari ücretin üzerinde olmalıdır” diyor. Asgari ücretle veya asgari ücrete çok yakın ücretle çalıştırılan işçinin sözleşmesine konulan “Fazla çalışma ücrete dahildir” hükmünü geçerli saymıyor.
Yargıtay, söz konusu hükmü yıllık 270 saatle sınırlı olarak gereçli kabul ediyor. Yargıtay’ın yerleşik kural haline gelmiş uygulamalarına göre fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödendiğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması halinde yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin (aylık 22,5 saat, haftalık 5,2 saat) ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekiyor.
İşçinin işyerindeki çalışması bir yıldan az ise yıllık 270 saat kriteri çalışılan ay sayısına göre belirlenir.
Örneğin işçinin 10 ay 18 günlük çalışması var ve ispatlanan fazla çalışma saat sayısı 184 ise önce 270 saatlik sürenin çalıştığı süreye göre karşılığı bulunuyor. Bu durumda “270 saat X 10,6 ay / 12 ay = 238,5 saat” formülü ile hesaplama yapılıyor. Örnekteki işçinin 184 saatlik kanıtlanmış fazla çalışma süresi 238,5 saatten az olduğu için fazla çalışma ücreti hakkı bulunmuyor. Şayet bu işçinin kanıtlanmış fazla çalışma süresi 184 değil de 284 saat olsaydı (284 saat – 238,5 saat) 45,5 saatlik fazla çalışma ücreti alması gerekecekti.”
